• 24/04/2025
  • Hoşgeldiniz

Üstün zeka nedir? Belirtileri nelerdir?

Yrd. Doç. Dr. Oktay Aydın - Psikolojik Danışman

Üstün zeka konusu, anne babalar ve öğretmenler açısından zaman zaman çok abartılı hale getirilebiliyor. Aslında şunu unutmamak lazım, her çocuk bir zeka kapasitesiyle dünyaya geliyor ve hepsinin zekası kendi içinde değerli. Ancak yine de üstün zeka kavramı günümüzde giderek popülaritesi artan ve dikkat çeken bir kavram. Toplumun genelinde belli bir yaş grubunun ilk yüzde 10’una, en üst yüzde 10’una giren grubu zeka açısından üstün olarak nitelendirebiliriz. Yani üstün zeka, yaş gruplarından daha ilerde, daha üst bir performansa sahip bireyler için kullanabileceğimiz bir özelliktir. Bir insan daha hızlı öğrenebiliyorsa, daha doğru ve çarpıcı çıkarımlar yapabiliyorsa olup bitenlerle ilgili, daha güçlü ilişkiler kurabiliyor, görebiliyor, algılayabiliyorsa, dil ve kavrama açısından öğrenmesi daha zenginse, otomatik olarak o çocuğun zekasıyla ilgili bir ışık olduğunu, işaret olduğunu değerlendirebiliriz.Buna karar vermek çok da kolay bir şey değil. Üstün zeka, bir takım testlerden elde edilen puanlar üzerinden giden tanımlamalar da çıkabiliyor. Bir toplumun yüzde 2’si deha düzeyinde üstün olarak tanımlanır ama toplumun yüzde 10’luk grubunun üstün zekalı olduğunu söylemek mümkün.



Zeka, psikoloji literatüründe en önemli ve en tartışmalı kavramlardan biridir. Zekayla ilgili farklı farklı tanımlar yapılmıştır ama zekayı öncelikle çevreye uyum sağlama yeteneği diye tanımlayabiliriz. Problem çözebilme yeteneği, öğrenebilme ve soyut düşünme kapasitesi diye tanımlanabilir. Ama zeka [...]

Daha Fazla

Çocukların yetenek alanlarını, yetenek yönelimlerini tespit ettikten sonra bu anlamda onlara bir takım geliştirici imkanlar sunmak gerekiyor. Bu imkanlar hem evde hem eğitim kurumlarında hem de diğer olası seçeneklerde olmalı.Özellikle çocukların yetenekleriyle ilgili ailelerin tavrı çok önemli. Ann [...]

Daha Fazla

Bir çocuğun yaşıtlarından daha ilerde daha üstün bir performans sergilemesi gerekir. Örneğin müzikle ilgili bir yetenekten söz edecek olursak; sesleri çok daha iyi ayrıştırması, enstrüman becerisinin gelişmiş olması, şarkı söyleyebilmesi gibi o alandaki yeteneklerinin diğer yaşıtlarından daha üstün [...]

Daha Fazla

Günümüz eğitim anlayışında çocukların yeteneklerini keşfetmek son derece önemlidir. Eğer bu durum erken dönemde keşfedilirse çocuğun bütün eğitim öğretim hayatı boyunca bu bilgilerden yararlanmak söz konusu olabilmektedir. Anne babanın gözlemleri, sınıf öğretmenlerinin gözlemlerini profesyonel gözle [...]

Daha Fazla

Yetenek, birbiriyle ilişkili belirli bir beceri grubunun yaşıtlarından çok daha ilerde olması hali olarak tanımlanabilir. Yetenek türleri birbirlerinden farklı olarak tanımlanabiliyor. Sayısal yetenek, sözel yetenek, mekanik yetenek, sosyal yetenek gibi sınıflamalar olduğu gibi en güncel ve popüler [...]

Daha Fazla

Zeka testlerinin keyfi amaç yerine ihtiyaç olduğunda uygulanması önerilmektedir. Çocuğun zihinsel zeka performansından şüphe duyuluyorsa ya da çocuğun zihinsel zekasında üstün yetenekler olduğu gözlemleniyorsa zeka testi yaptırılmalıdır. Profesyonel zeka testlerinin 6 yaşından sonra yapılması daha [...]

Daha Fazla

Üstün zeka konusu, anne babalar ve öğretmenler açısından zaman zaman çok abartılı hale getirilebiliyor. Aslında şunu unutmamak lazım, her çocuk bir zeka kapasitesiyle dünyaya geliyor ve hepsinin zekası kendi içinde değerli. Ancak yine de üstün zeka kavramı günümüzde giderek popülaritesi artan ve dik [...]

Daha Fazla

Üstün zeka ile özel yetenek birbirine karıştırılan iki kavramdır. Üstün zeka ilişki kurabilme, akıl yürütme becericisi olarak tanımlanır. Ancak özel yetenek; sanat, spor gibi belli özel alanlarda çocuğun yaşıtlarına göre daha iyi performans göstermesi olarak tanımlanabilir. Zekayla bağlantılıdır ama [...]

Daha Fazla

Çocuğun kuralı reddetmesinin arka planına bakmak gerekir. Eğer çocuk genellikle kurallara uyuyorsa ve nadiren bir kuralı reddetmesi söz konusu ise bunu görmezden gelmek en doğrusudur. Çocuğun kuralları reddetmesi giderilmeyen ihtiyaçlarından kaynaklanabilir, böyle durumlarda çocuğa kuralı dayatmak y [...]

Daha Fazla

Çocuğun sürekli dışarıdan yönlendirme alarak değil kendi otokontrollerini sağlayarak kurallara uyması gerekir. Sınırlı olmak koşuluyla ödül ve cezanın etkili olacağı durumlar da vardır. Bu çocuk yetiştirmenin ekseni haline getirilmemeli, sadece ihtiyaç duyulan noktalarda ve sınırlı alanlarda başvuru [...]

Daha Fazla